Czym jest grypa?
Grypa jest infekcją układu oddechowego, atakującą w szczególności jamę nosową, gardło i struktury płuc. Choroba jest wywoływana przez wirus grypy [1.1].
Zazwyczaj objawy u chorych na grypę ustępują samoistnie [1.2].
Stwierdzono, że w pewnych grupach demograficznych występuje podwyższone ryzyko wystąpienia poważnych powikłań po grypie. Zalicza się do nich [1.3]:
- Niemowlęta.
- Kobiety planujące zajście w ciążę, będące w ciąży lub kobiety, które niedawno rodziły w sezonie grypowym.
- Osoby w wieku 65 lat i starsze.
- Mieszkańcy lub pracownicy takich placówek jak domy opieki, koszary wojskowe i szpitale.
Dodatkowe kategorie osób obarczonych wysokim ryzykiem ciężkich powikłań po grypie to [1.4]:
- Osoby z osłabionym układem odpornościowym.
- Osoby ze wskaźnikiem masy ciała (BMI) wynoszącym 40 lub więcej.
- Osoby z zaburzeniami neurologicznymi lub stanami wpływającymi na funkcjonowanie mózgu.
Ponadto osoby cierpiące na pewne schorzenia przewlekłe są bardziej podatne na poważne powikłania po grypie. Do schorzeń tych zalicza się astmę, choroby serca, choroby nerek, zaburzenia wątroby i cukrzycę [1.5].
Szczepionka przeciw grypie
Chociaż podawana co roku szczepionka przeciw grypie nie gwarantuje całkowitej ochrony, w dużym stopniu zmniejsza ryzyko wystąpienia ciężkich powikłań pogrypowych, zwłaszcza u osób z grup wysokiego ryzyka.
Szczepionki przeciw grypie są opracowywane w celu zapewnienia ochrony przed czterema najczęstszymi szczepami wirusa grypy, których można spodziewać się w nadchodzącym sezonie grypowym. Podaje się je głównie we wstrzyknięciu, zwykle w ramię, chociaż dostępny jest również wariant w postaci aerozolu donosowego.
Na terenie Unii Europejskiej zarejestrowane i zalecane do stosowania są różne szczepionki przeciw grypie, produkowane przez różnych producentów. Aby wybrać najwłaściwszą szczepionkę, zaleca się konsultację z lekarzem lub innym członkiem personelu medycznego [2.1].
Jak zazwyczaj leczy się grypę
W przypadku łagodnej postaci grypy do złagodzenia objawów często wystarczają środki stosowane w ramach samoopieki. Zazwyczaj powrót do zdrowia następuje samoistnie w ciągu od 7 do 10 dni i nie ma potrzeby leczenia [3.1].
Skuteczne strategie łagodzenia objawów grypy obejmują [3.2]:
- Odpoczynek wspierający proces regeneracji organizmu.
- Nawodnienie wodą i innymi bezalkoholowymi płynami, aby zapobiec odwodnieniu.
- Utrzymywanie ciepła.
- Stosowanie pożywnej diety bogatej w owoce i warzywa.
- Jeśli to możliwe, zminimalizowanie narażenia na dym tytoniowy.
Stosowanie inhalacji parowej w ograniczonej przestrzeni podczas gorącej kąpieli lub prysznica w celu złagodzenia niedrożności nosa. Ze względu na bezpieczeństwo należy nadzorować dzieci w pobliżu gorącej wody [3.2].
W leczeniu bólu gardła pomocne mogą być następujące metody: [3.3]
- Płukanie gardła ciepłym roztworem soli.
- Pastylek do ssania na gardło.
- Picie gorącej wody z miodem i świeżo wyciśniętym sokiem z cytryny.
Dostępne są różne leki wydawane bez recepty, które łagodzą objawy związane z przeziębieniem i grypą takie jak ból i gorączka [3.4]. Do leków takich należą między innymi dostępne bez recepty Aspirin C oraz Aspirin Complex Hot.
Chorym na grypę zaleca się pozostanie w domu i ograniczenie bliskiego kontaktu z innymi osobami do momentu wyzdrowienia.
Należy pamiętać, że antybiotyki są skuteczne tylko w przypadku infekcji bakteryjnych. Jako że grypa jest chorobą wirusową, antybiotyki nie przyspieszają powrotu do zdrowia i nie zapobiegają jej transmisji [3.5].
Powikłania po grypie
Niezależnie od ogólnego stanu zdrowia grypa może znacząco utrudnić codzienne funkcjonowanie od kilku dni nawet do kilku tygodni.
Chociaż u niektórych osób ryzyko częstych powikłań związanych z grypą jest podwyższone, należy pamiętać, że postać ciężka, taka jak zapalenie zatok (infekcja zatok), zapalenie oskrzeli lub zapalenie płuc w wyniku zakażenia grypą, może wystąpić u wszystkich [4.1].
Do najczęstszych powikłań związanych z grypą zalicza się wirusowe lub bakteryjne zapalenie płuc, odwodnienie, zapalenie ucha środkowego (infekcje ucha) i zapalenie zatok, szczególnie częste wśród dzieci. Grypa może zaostrzyć przewlekłe schorzenia, takie jak zastoinowa niewydolność serca czy astma.
Do innych powikłań mogą należeć: zapalenie mięśni, zaburzenia centralnego układu nerwowego i powikłania kardiologiczne, w tym zawał mięśnia sercowego, zapalenie mięśnia sercowego i zapalenie osierdzia.
Do osób, u których prawdopodobieństwie wystąpienia powikłań po grypie jest wyższe, należą:
- Niemowlęta i dzieci w wieku od 6 miesięcy do 4 lat.
- Osoby w podeszłym wieku (65 lat i starsze).
- Mieszkańcy domów opieki.
- Dorośli i dzieci z chorobami serca lub płuc.
- Osoby z zaburzeniami układu odpornościowego.
- Kobiety w ciąży [4.2].
Jeśli chodzi o zapalenie płuc (wspomniane powyżej), może ono wystąpić w wyniku przedostania się wirusa grypy do układu płucnego lub w wyniku wtórnej infekcji bakteryjnej powstałej w trakcie choroby. Stan ten może prowadzić do poważnych chorób, które mogą wymagać hospitalizacji [4.3].
Kiedy zwrócić się do lekarza
Jeśli wystąpią wysoka gorączka i znaczne trudności w oddychaniu, konieczna jest wizyta u lekarza. Dodatkowe niepokojące objawy to gorączka z dreszczami, odkrztuszanie krwisto zabarwionego śluzu z płuc, trudności z oddychaniem, przyspieszoną częstość oddechów, duszność, bóle w klatce piersiowej i świszczący oddech. Wskaźniki te mogą sugerować ciężki lub pogarszający się stan zdrowia wymagający natychmiastowej konsultacji lekarskiej [4.4].
Warto zapamiętać
Grypa to infekcja dróg oddechowych wywołana przez wirusa grypy, która atakuje głównie jamę nosową, gardło i płuca. Chociaż większość przypadków ustępuje samoistnie, niektóre grupy chorych – takie jak niemowlęta, osoby starsze, kobiety w ciąży, osoby z zaburzeniami układu odpornościowego i osoby z pewnymi schorzeniami – są bardziej narażone na wystąpienie poważnych powikłań. Mogą należeć do nich: zapalenie płuc, odwodnienie, zapalenie zatok, zaostrzenie chorób przewlekłych i problemy sercowo-naczyniowe.
Coroczne szczepienie przeciwko grypie jest kluczowym środkiem profilaktycznym. Dostępnych jest wiele szczepionek. Każdej osobie od 6. miesiąca życia zaleca się coroczne szczepienie przeciw grypie, przy czym wybór konkretnej szczepionki najlepiej ustalić w porozumieniu z lekarzem.
W leczeniu łagodnych objawów grypy skuteczne są strategie samoopieki, takie jak odpoczynek, nawodnienie, utrzymywanie ciepła, zdrowa dieta i inhalacje parowe. Leki dostępne bez recepty mogą również złagodzić objawy takie jak ból i gorączka. Należy pamiętać, że antybiotyki nie są skuteczne w przypadku infekcji wirusowych, takich jak grypa.
W przypadku wystąpienia ciężkich objawów, takich jak wysoka gorączka i trudności z oddychaniem lub objawy zapalenia płuc, zaleca się zgłoszenie się po natychmiastową pomoc lekarską. Rozpoznanie tych objawów i szybkie podjęcie odpowiednich działań mają kluczowe znaczenie w kontekście zapobiegania poważnym powikłaniom zdrowotnym.
Źródła
- Influenza (flu) [Mayo Clinic] https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/flu/symptoms-causes/syc-20351719 - 1, 2, 3, 4, 5
- Seasonal flu vaccines [CDC] https://www.cdc.gov/flu/prevent/flushot.htm - 1
- Flu [Health Direct] https://www.healthdirect.gov.au/flu - 1, 2, 3, 4, 5
- Flu Complications [WebMD] https://www.webmd.com/cold-and-flu/flu-complications - 1, 2, 3
CH-20240712-16
Ogólne informacje na temat produktów Aspirin®
Innowacyjna Aspirin® Pro, musująca Aspirin® C czy saszetki Aspirin® Complex Hot? Który produkt będzie dla mnie odpowiedni?
Konsultacja treści merytorycznych: dr hab. n. med. Piotr Jędrusik.
