Rozprzestrzeniające się patogeny przyczyną bólu gardła
Ból gardła jest najczęściej objawem zapalenia błony śluzowej gardła lub innego zakażenia górnych dróg oddechowych. Zakażenie to może być wywołane przez wirusy (znacznie częściej) lub bakterie (rzadko). W przypadku wirusowego zapalenia gardła (u osób dorosłych w 90-95% przypadków) wizyta u lekarza może nie być konieczna, natomiast może to być potrzebne w przypadku zakażenia bakteryjnego.
Zakażenie bakteryjne najczęściej wywołane jest przez paciorkowce i wymaga zwykle zastosowania antybiotyku. Angina paciorkowcowa, czyli ostre zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła występuje jednak tylko u co dziesiątego pacjenta zgłaszającego się do lekarza z powodu bólu gardła. Ból gardła jest zwykle pierwszym zwiastunem nadchodzącego przeziębienia, często rozwija się równolegle z katarem.
Odróżnienie wirusowej infekcji gardła od zakażenia bakteryjnego może być trudne. Ból gardła występuje w obu tych sytuacjach. Czas trwania objawów również może być podobny: zwykle do 5–8 dni, z poprawą w ciągu 3–7 dni.
W przypadku infekcji wirusowej (przeziębienie, zapalenie gardła) często występują również takie objawy, jak katar, zatkany nos, kaszel czy swędzące lub zaczerwienione oczy (zapalenie spojówek), natomiast gorączka nie występuje (u osób dorosłych) bądź pojawia się (zwłaszcza u dzieci), ale zwykle utrzymuje się krótko i jest niezbyt wysoka.
Za bakteryjną przyczyną zapalenia gardła (angina paciorkowcowa) przemawiają: nasilony ból gardła, gorączka (> 38 st. C), powiększenie węzłów chłonnych szyi oraz biały ropny nalot na migdałkach.
Ból gardła jest powszechnym zjawiskiem, ponieważ patogeny próbujące dostać się do organizmu atakują przede wszystkim nos i gardło. Błona śluzowa stanowi jedną z barier i ma za zadanie zwalczać patogeny. Niska temperatura w sezonie jesienno-zimowym powoduje kurczenie się naczyń krwionośnych pod wpływem chłodnego powietrza. Słabe krążenie krwi hamuje produkcję śluzu, co ułatwia wirusom zainfekowanie gardła.
Na podstawie miejsca wystąpienia infekcji wyróżniamy kilka rodzajów schorzeń objawiających się bólem gardła. Są to:
- Zapalenie gardła
- Zapalenie migdałków podniebiennych – angina
- Zapalenie krtani
Każdej z tych chorób mogą towarzyszyć inne objawy. Na przykład zapaleniu gardła często towarzyszy charakterystyczne uczucie drapania, a zapaleniu krtani – chrypa. Z kolei chorzy na anginę odczuwają ostry ból gardła, który może promieniować aż do ucha. Opisane objawy mogą także wystąpić jednocześnie, jeśli zarówno gardło, jak i krtań zostaną zainfekowane.
Inne przyczyny bólu gardła
Przyczyną bólu gardła mogą być również inne choroby zakaźne, np.:
- Mononukleoza zakaźna, choroba przebiegająca z uogólnionym powiększeniem węzłów chłonnych i śledziony – może na nią wskazywać ból gardła utrzymujący się bez poprawy przez 10-14 dni lub nasilający się zamiast ustępować
- Błonica
- Grypa
- Rzeżączka
- Zakażenie wirusem HIV
- Podostre wirusowe zapalenie tarczycy
Ból gardła mogą wywoływać także czynniki środowiskowe o szkodliwym działaniu, takie jak dym papierosowy czy bardzo suche powietrze. Kontakt z nimi podrażnia błonę śluzową i powoduje kaszel oraz drapanie w gardle. Nadmierne obciążanie głosu (np. podczas koncertu) również nadwyręża gardło.
Jak zapobiec bólowi gardła?
Częstą przyczynę bólu gardła stanowi przeziębienie, dlatego przede wszystkim należy zapobiec rozwijaniu się jego objawów. Oznacza to, że powinniśmy zatroszczyć się o nasz układ odpornościowy. Możemy to zrobić stosując zdrową i zbilansowaną dietę oraz dbając o odpowiednią ilość snu i regularny wysiłek fizyczny. Kolejnym korzystnie działającym czynnikiem jest odpowiedni poziom nawilżenia powietrza w pomieszczeniu – utrzymywany dzięki regularnemu wietrzeniu lub przy użyciu nawilżaczy powietrza.
Aby ochronić gardło, nie możesz pozwolić patogenom dostać się do Twojego organizmu. Transport publiczny stanowi doskonałe środowisko do rozprzestrzeniania się wirusów. W miarę możliwości staraj się go unikać. Jeśli już jednak z niego korzystasz, pamiętaj o higienie rąk – dzięki temu pozbędziesz się zarazków zebranych wskutek kontaktu z uchwytem lub inną powierzchnią. Zadbaj o nawilżanie błony śluzowej i chroń ją przed zimnem – pij dużo płynów i noś szalik, aby utrzymać wirusy z daleka.
Domowe sposoby oraz leczenie bólu gardła
Poniżej przedstawiamy domowe sposoby na ból gardła wywołany przeziębieniem. Zastosowanie się do opisanych zaleceń powinno przynieść zdecydowaną ulgę:
- Płukanie gardła roztworem soli – w tym celu należy rozpuścić 1 łyżeczkę soli w szklance ciepłej wody. Pacjent powinien płukać chore gardło kilka razy dziennie.
- Odpowiednie nawodnienie – jest ważne zwłaszcza u dzieci, które łatwiej się odwadniają.
- Ból gardła łagodzą również ciepłe napoje (gorąca herbata, bulion), zimne napoje, lody.
Niestety często codzienne obowiązki nie pozwalają na zwolnienie tempa i zrobienie sobie małej przerwy. Wiele osób musi pracować lub zajmować się rodziną. Przyda im się wówczas rozwiązanie, które szybko uśmierzy ból i zwalczy inne objawy. W aptece znajdziesz preparaty o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym sprzedawane bez recepty.
Rada: produkt złożony Aspirin® Complex Hot stanowi skuteczne rozwiązanie na ból gardła, któremu towarzyszy także gorączka, zatkany nos czy ból zatok . Lek nie tylko uśmierza ból, ale także działa przeciwzapalnie.
Gorączka i ból gardła: kiedy udać się do lekarza?
Ból gardła można zwykle wyleczyć korzystając z domowych sposobów lub preparatów zakupionych w aptece. Jednakże w przypadku wystąpienia opisanych niżej objawów należy skonsultować się z lekarzem:
- Gorączka > 38 st. C. przez ponad 3 dni pomimo zastosowania leków przeciwgorączkowych.
- Ból gardła nasilony lub bez poprawy w ciągu 5-7 dni (nie reagujący na leki przeciwbólowe).
- Niemożność przyjmowania odpowiednich ilości płynów prowadząca do odwodnienia.
- Nasilone objawy uniemożliwiające normalne funkcjonowanie.
- Trudności z oddychaniem, uczucie zamykania się gardła.
- Ślinotok i trudności z połykaniem.
- Obrzęk szyi lub języka.
- Sztywność karku lub trudności z otwarciem ust.
- Przytłumienie głosu.
Jeśli objawy nie ustąpią w ciągu 5-7 dni, udaj się do lekarza. Skonsultuj się ze swoim lekarzem pierwszego kontaktu lub laryngologiem.
Infekcja górnych dróg oddechowych
Zazwyczaj stanowi główną przyczynę bólu gardła. Ból gardła jest częstym objawem przeziębienia.
Zapobieganie infekcjom
Przestrzeganie zasad higieny oraz silny układ odpornościowy to podstawowe środki zaradcze.
Leczenie
Domowe sposoby na gardło przyniosą ulgę w łagodnych objawach. W przypadku nasilonych objawów sięgnij po leki lub skonsultuj się z lekarzem.
Czym jest zapalenie gardła?
Jeśli ból gardła nasili się i stanie bardziej dokuczliwy, możemy mieć do czynienia z zapaleniem gardła. Co jest przyczyną zapalenia gardła? Jak poradzić sobie z bólem?
Ból gardła występuje zwykle jako jeden z objawów przeziębienia i często dotyka nas w okresie jesienno-zimowym. Wywołują je wirusy – m.in. rinowirusy, adenowirusy, wirusy paragrypy czy koronawirusy. Zapalenie gardła charakteryzuje się cięższym przebiegiem choroby, a bolące gardło stanowi główny objaw. Zapalenie gardła jest zaraźliwe i zazwyczaj bardzo bolesne.
Bakterie, na przykład paciorkowe, rzadko są przyczyną bólu gardła. Na skutek osłabionego układu odpornościowego może jednak dojść do nadkażenia bakteryjnego w trakcie trwania infekcji wirusowej. Taki przypadek nazywamy infekcją wtórną. Wówczas stan zapalny może rozprzestrzenić się na migdałki. Lekarz rozpozna zapalenie migdałków (anginę) po charakterystycznym biało-żółtym nalocie, wysięku i obrzęku na błonie śluzowej migdałków podniebiennych oraz powiększonych i bolesnych węzłach chłonnych z przodu szyi.
Jeśli stan zapalny błony śluzowej gardła utrzymuje się nieprzerwanie od co najmniej trzech miesięcy, mamy do czynienia z przewlekłym zapaleniem gardła. Przewlekłe zapalenie gardła – w przeciwieństwie do ostrego zapalenia – jest wywołane czynnikami zewnętrznymi, nie wirusami. Delikatna błona śluzowa gardła może zostać uszkodzona na przykład w wyniku wdychania dymu tytoniowego lub chemikaliów. Najgroźniejszą niezakaźną przyczyną bólu gardła jest nowotwór złośliwy (najczęściej rak gardła). Taką możliwość należy brać pod uwagę, kiedy ból gardła przewleka się i towarzyszą mu takie objawy, jak chrypka, trudności bądź ból przy przełykaniu albo uczucie ciała obcego w gardle. Czynnikami ryzyka raka gardła są m.in.: palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, starszy wiek, płeć męska oraz zakażenie ludzkim wirusem brodawczaka.
Objawy zapalenia gardła
Do pierwszych objawów zwiastujących zapalenie gardła możemy zaliczyć:
- Drapanie w gardle
- Ból gardła
- Zaburzenia połykania (dysfagia)
- Uczucie suchości w gardle
- Zaczerwieniona błona śluzowa gardła
Chorobie często towarzyszy ból głowy i bóle mięśniowo-szkieletowe. Ostre zapalenie gardła to jedna z odmian choroby, która dotyka naczynia chłonne (limfatyczne). Węzły chłonne znajdują się po obu bokach szyi. W przypadku wdania się stanu zapalnego dochodzi do ich obrzmienia i silnego zaczerwienienia. Inne typowe objawy to silny ból gardła, ucha oraz głowy, a także trudności w przełykaniu i uczucie ogólnego osłabienia. W celu uzyskania jednoznacznej diagnozy, umów się na wizytę lekarską
Leczenie wirusowego zapalenia gardła
- W przeciwieństwie do infekcji bakteryjnej, którą należy zwalczyć antybiotykami, większość przypadków wirusowego zapalenia gardła można leczyć objawowo. Do procesu leczenia włącz domowe sposoby stosowane przy zwykłym bólu gardła. Pamiętaj: pij dużo płynów, aby nawilżyć błonę śluzową gardła oraz oczyścić organizm z patogenów wirusowych.
- Płukanie gardła roztworem soli – w tym celu należy rozpuścić 1 łyżeczkę soli w szklance ciepłej wody. Należy płukać chore gardło kilka razy dziennie
- Ból gardła łagodzą również ciepłe napoje (gorąca herbata, bulion), zimne napoje, lody.
Możesz także sięgnąć po produkty lecznicze dostępne w aptece o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, które dodatkowo wspomogą walkę z chorobą np. Aspirin® C.
Jeśli dolegliwości utrzymują się przewlekle, skonsultuj się z lekarzem, by ustalić przyczynę. Jeżeli przyczyną był czynnik fizyczny lub chemiczny drażniący gardło, lekarz zaleci jego unikanie. Ból gardła powinien ustąpić po kilku tygodniach.
Zaburzenia połykania (dysfagia)
Niekiedy bólowi gardła towarzyszą trudności z przełykaniem. Prawdopodobną przyczyną zaburzeń połykania może być zapalenie przełyku lub błony śluzowej gardła.
Przełykamy ślinę średnio od 1000 do 2000 razy dziennie. Najczęściej robimy to nieświadomie. Sam proces przełykania to niezwykle złożony odruch, możemy podzielić go na trzy fazy:
- Faza ustna, pokarm zostaje rozrobiony i zmieszany ze śliną przy użyciu języka. Następnie trafia do gardła, gdzie uruchamia się odruch przełykania.
- Faza gardłowa, rozdrobniony pokarm transportowany jest z gardła do przełyku. Różne struktury anatomiczne dbają o to, aby krtań pozostała zamknięta, a pokarm nie dostał się do tchawicy.
- Faza przełykowa, pokarm dzięki ruchom perystaltycznym zostaje przesunięty z przełyku do żołądka.
Choć pierwsza faza przebiega świadomie i mamy nad nią kontrolę, pozostałe dwie (faza gardłowa i przełykowa) odbywają się bez możliwości naszej interwencji.
Co powoduje trudności z przełykaniem?
Problemy z przełykaniem mogą dotknąć każdego. Do często powtarzających się symptomów zaliczamy ból gardła oraz uczucie ucisku i drapania w gardle. Objawów może być wiele i mogą się one różnić w zależności od przyczyny powstania. W czynność połykania zaangażowanych jest wiele struktur fizycznych, dlatego różne mogą być źródła trudności z przełykaniem:
- Zaburzenia połykania mogą być spowodowane zapaleniem błony śluzowej gardła lub jamy ustnej, które często towarzyszą przeziębieniu.
- Zapalenie błony śluzowej przełyku to kolejny czynnik mogący powodować problemy z przełykaniem.
- Zaburzenia połykania mogą być spowodowane także problemami z żołądkiem. Konkretny mięsień odpowiada za zamknięcie wejścia do żołądka, co ma zapobiegać cofaniu się pokarmu do przełyku. Jeśli jednak dojdzie do zaburzenia tej funkcji, kwaśna treść żołądka może przedostać się do przełyku i spowodować palący ból (zgagę).
Czym jest dysfagia?
Dysfagia to termin opisujący trudności w przełykaniu. Schorzenie to charakteryzuje się zaburzeniami ruchu języka, częstym kaszlem oraz refluksem żołądkowo-przełykowym. Przyczyny wystąpienia dysfagii są różne. Niektóre mogą wynikać z przebytego udaru, odniesionych obrażeń głowy lub szyi, chorób mięśni, różnych schorzeń neurologicznych lub zmian związanych z procesem starzenia się organizmu. Jeśli podejrzewasz u siebie dysfagię, udaj się do lekarza.
Ból w trakcie połykania: co robić?
Po pierwsze należy ustalić przyczynę wystąpienia trudności w przełykaniu. Czy źródłem dolegliwości jest nieszkodliwe zapalenie? A może problem dotyczy także pracy mięśni? Zalecamy wizytę u lekarza w celu uzyskania dokładnej diagnozy. Na jej podstawie lekarz zaleci odpowiednie leczenie.
Jeśli przyczyną bólu jest na przykład zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, stosowanie specjalnych płynów do płukania ust powinno przynieść ulgę. Z kolei, jeśli objawy związane są z przeziębieniem i bólem gardła, zalecane jest zastosowanie środków przeciwbólowych i produktów przeciwzapalnych.
Ogólne informacje na temat produktów Aspirin®
Innowacyjna Aspirin® Pro, musująca Aspirin® C czy saszetki Aspirin® Complex Hot? Który produkt będzie dla mnie odpowiedni?
Konsultacja treści merytorycznych: dr hab. n. med. Piotr Jędrusik.
