Opracowanie merytoryczne sekcji: dr n. med. Piotr Jędrusik

Czym jest przeziębienie?

Przeziębienie to infekcja wirusowa będąca przyczyną zapalenia błony śluzowej górnych dróg oddechowych, czyli nosa, gardła i zatok przynosowych. U osób dorosłych występują przeciętnie 2-4 przeziębienia w roku, natomiast u dzieci nawet 8-12 przeziębień rocznie.

Przyczyny przeziębienia

Zakażenie górnych dróg oddechowych potocznie zwane przeziębieniem może zostać wywołane przez różne wirusy. Najczęściej, bo w 50% przypadków, przyczyną są rinowirusy.

Czas trwania przeziębienia

Czas trwania objawów jest różny: gorączka do 3 dni, nieżyt nosa i ból gardła zwykle do 7-10 dni, kaszel do 2-3 tygodni. Objawy są najbardziej nasilone w ciągu pierwszych 2-3 dni, a potem zmniejszają się.

Etapy przeziębienia

I faza choroby, nazywana naczyniową, występuje przez pierwsze 3-5 dni. Objawy, które jej towarzyszą to: ból, gorączka, katar, mogący później przechodzić w zatkanie nosa.

II faza choroby nazywana jest komórkową. W tej fazie nastąpić może zmiana charakteru wydzieliny z nosa, a także zmiana charakteru kaszlu, który staje się „produktywny” (potocznie zwany mokrym kaszlem). Prowadzić  to może do zalegania gęstej wydzieliny w drogach oddechowych i stwarza dobre warunki do rozwoju bakterii
III faza choroby to, mogące nastąpić w konsekwencji przeziębienia, wtórne zakażenie bakteryjne.

Przeziębienie w ciąży

Przeziębienie w ciąży przebiega z podobnymi objawami jak u kobiet niebędących w ciąży (katar, kaszel, ból gardła, podwyższona temperatura ciała). Jeżeli jednak objawy są nasilone, a zwłaszcza występuje wysoka gorączka, to może to stać się przyczyną poronienia, a w zaawansowanej ciąży może dojść do porodu przedwczesnego. Podczas ciąży należy unikać większości leków stosowanych w objawowym leczeniu przeziębień, a przed ich zastosowaniem należy skonsultować się z lekarzem.

Objawy przeziębienia

• Kichanie
• Katar
• Zatkany nos
• Ból gardła / drapanie w gardle (zwykle tylko na początku choroby, szybko ustępuje)
• Kaszel (zwykle dopiero po 4-5 dniach, kiedy katar zaczyna już ustępować)
• Gorączka – jeżeli w ogóle występuje (częściej u dzieci, u dorosłych rzadziej), to utrzymuje się krótko (zwykle ustępuje w ciągu 48 godzin) i jest niezbyt wysoka (< 39º C)

Najczęstsze powikłania

Przeziębienie ma zwykle łagodny, samoograniczający się przebieg i rzadko prowadzi do powikłań. Jeśli jednak do nich dojdzie, najczęściej są to zakażenia bakteryjne (zapalenie zatok, ucha środkowego, gardła, krtani, oskrzeli, płuc).

Aspiryna i inne leki a przeziębienie w ciąży

Przed zastosowaniem jakiegokolwiek leku w ciąży należy poradzić się lekarza. Stosowanie leków w czasie ciąży może się wiązać z wpływem na jej przebieg oraz na dziecko. Z drugiej strony, wysoka gorączka również może być przyczyną powikłań. Dlatego wyłącznie lekarz, na podstawie przeprowadzonego badania, może dokonać oceny stosunku korzyści do ryzyka i zadecydować o zastosowaniu danego leku. 

Przeziębienie u osób starszych

Przebieg przeziębienia może być cięższy u osób starszych, u których często występują takie stany, jak choroby serca, cukrzyca i przewlekłe choroby płuc. Powikłaniem infekcji dróg oddechowych może być zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, pogorszenie kontroli cukrzycy lub wystąpienie arytmii (np. migotania przedsionków), a w związku z takimi objawami jak gorączka i przyspieszenie czynności serca może dojść do nasilenia lub wystąpienia niewydolności serca, a także niedokrwienia mięśnia sercowego.

PRZEZIĘBIENIE CZY GRYPA
POZNAJ RÓŻNICĘ

Przeziębienie czy grypa? Jak rozpoznać?

Grypa jest stanem poważniejszym niż przeziębienie. Jej początkowe objawy pojawiają się szybciej, są bardziej nasilone i trwają dłużej. Grypa może być chorobą zagrażającą życiu, szczególnie u osób starszych, małych dzieci, osób z osłabionym układem odpornościowym, a także z przewlekłymi chorobami układowymi.

Jak je od siebie odróżnić?

	Przeziębienie	Grypa
Gorączka	Rzadko	Często (≥ 38 st. C, przez 3-5 dni)
Ból głowy	Rzadko	Często
Bóle mięśniowe i kostno-stawowe	Niewielkie	Nasilone
Osłabienie	Czasami	Zwykle, nawet do 2-3 tygodni
Znaczne wyczerpanie	Nigdy	Często, na początku choroby
Zatkany nos	Często	Czasami
Kichanie	Zwykle	Czasami
Ból gardła	Często	Czasami
Ból w klatce piersiowej	Niewielkie nasilenie	Często, objawy mogą być nasilone

Przeziębienie czy grypa? Jak rozpoznać?

Grypa jest stanem poważniejszym niż przeziębienie. Jej początkowe objawy pojawiają się szybciej, są bardziej nasilone i trwają dłużej. Grypa może być chorobą zagrażającą życiu, szczególnie u osób starszych, małych dzieci, osób z osłabionym układem odpornościowym, a także z przewlekłymi chorobami układowymi.

Jak je od siebie odróżnić?

	Przeziębienie Grypa
Gorączka	Rzadko	Często (≥ 38 st. C, przez 3-5 dni)
Ból głowy	Rzadko	Często
Bóle mięśniowe i kostno-stawowe	Niewielkie	Nasilone
Osłabienie	Czasami	Zwykle, nawet do 2-3 tygodni
Znaczne wyczerpanie	Nigdy	Często, na początku choroby
Zatkany nos	Często	Czasami
Kichanie	Zwykle	Czasami
Ból gardła	Często	Czasami
Ból w klatce piersiowej	Niewielkie nasilenie	Często, objawy mogą być nasilone

SPRAWDŹ JAK UNIKAĆ PRZEZIĘBIEŃ »

Zapobiegaj przeziębieniom

Gdy pojawia się sezon przeziębień warto zastosować środki zapobiegawcze, które pozwolą nam ograniczyć ryzyko zachorowania.

 

Aby uniknąć przeziębień zaleca się:

• Unikania kontaktów z osobami chorymi. Jeżeli samemu jest się chorym, nie należy rozprzestrzeniać infekcji – zostać w domu, zamiast iść do szkoły lub pracy, a także zakrywać nos i usta podczas kichania lub kaszlu.

• Częste mycie rąk szczególnie po kontakcie z innymi ludźmi, przed posiłkami oraz po skorzystaniu z toalety. Wystarczającym środkiem myjącym jest zwykle woda z mydłem.

• Zdrowy tryb życia – dbałość o higienę własną oraz pomieszczeń, w których się przebywa, wysypianie się, zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna, ograniczanie stresów.

• Zachorowaniom na grypę można zapobiegać poprzez coroczne szczepienia, zalecane zwłaszcza w grupach ryzyka, w tym u osób w podeszłym wieku, małych dzieci, kobiet w ciąży, w grupach zawodowych pracujących w dużych skupiskach ludzi, a także u personelu opieki zdrowotnej.

JAK LECZYĆ PRZEZIĘBIENIE »

Sposoby domowe

W trakcie przeziębienia ważny jest odpoczynek, odpowiednie nawodnienie (wypijanie dużych ilości płynów) i nawilżanie powietrza. W leczeniu objawowym zatkanego nosa, zajęcia zatok przynosowych lub bolącego gardła można stosować roztwór soli (wkraplanie do nosa, płukanie gardła). Taką samą rolę pełnią też inhalacje z ziół (napar z rumianku, tymianku, mięty, szałwii) i olejków eterycznych (np. eukaliptusowy) oraz te same środki stosowane do płukania gardła lub jako okłady na szyję. W medycynie ludowej zalecano też takie środki jak mleko z miodem, czosnek, sok z malin lub czarnego bzu czy napar z lipy. Leczniczo wykorzystuje się też samo ciepło – ciepłe płyny doustnie, wygrzewanie się w łóżku, ciepłe okłady na zatoki, okłady na szyję/owijanie szyi. Z drugiej strony, ekspozycja twarzy na chłodne powietrze powoduje obkurczenie naczyń krwionośnych nosa i zmniejszenie ilości wydzieliny z nosa.

Kiedy udać się do lekarza?

Mimo iż w większości przypadków przeziębienie ma łagodny, samoograniczający się przebieg, niekiedy potrzebna jest pomoc lekarska. Do objawów alarmowych, wskazujących na konieczny kontakt z lekarzem, należą:

• Wysoka gorączka (> 39º C)
• Gorączka 38º C > 3 dni lub ponowne wystąpienie gorączki
  trwające > 1 dobę
• Dezorientacja (splątanie), zaburzenia świadomości
• Ślinotok / trudności z połykaniem
• Duszność / trudności z oddychaniem
• Silny ból głowy / ucha / twarzy / gardła / zębów / klatki piersiowej

Leki dostępne bez recepty

Ponieważ przeziębienie i grypa są wywoływane przez wirusy, na które nie działają antybiotyki, leczenie jest głównie objawowe. Poniższe składniki występują samodzielnie lub w złożónych lekach stosowanych na przeziębienie i grypę.

Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne
Działają na bóle związane z przeziębieniem i grypą, takie jak bóle głowy, gardła, bóle mięśniowo-szkieletowe i inne. Działają również przeciwgorączkowo.

Leki przeciwkaszlowe
Hamują odruch kaszlu. Powinny być stosowane wyłącznie przy suchym kaszlu, ponieważ mogą zahamować odkrztuszanie wydzieliny, co może prowadzić do powikłań bakteryjnych.

Leki wykrztuśne
Mogą zmniejszać gęstość wydzieliny i ułatwiać jej odkrztuszanie lub poprzez swój mechanizm działania pobudzać odruch kaszlu. Powinny być stosowane w przypadku mokrego kaszlu.

Leki zmniejszające obrzęk nosa
Mogą występować zarówno w formie doustnej (np. tabletek) lub do stosowania miejscowego (np. spray do nosa), obkurczają śluzówkę nosa i zatok, zmniejszają obrzęk i ułatwiają oddychanie.

Piśmiennictwo:
UpToDate, https://www.uptodate.com.
Matysiak M. Leczenie wirusowych zakażeń dróg oddechowych, www.imed.pl.
Wawrzyniak A. Racjonalna terapia ostrych infekcji górnych dróg oddechowych. Forum Medycyny Rodzinnej 2011; 5: 401-406.
Hryniewicz W. i wsp.  Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego 2010. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków.
Krajewski-Siuda K. (red.). Samoleczenie. Instytut Sobieskiego, Warszawa.
Podsiadłowicz-Borzęcka M., Sobocińska A., Stelmach I. Przyczyny nawracających zakażeń układu oddechowego u dzieci. Wiad Lek 2006; 59: 97-104.

Reklama

Daj sobie szansę na szybkie wyzdrowienie

Istnieje wiele sposobów na leczenie objawów przeziębienia i grypy. Jednym z nich może być przyjmowanie  Aspirin® C Forte.

Aspirin® C Forte zawiera dwa razy więcej substancji czynnej w jednej tabletce w porównaniu do Aspirin® C.

Poprzez połączenie kwasu acetylosalicylowego i witaminy C Aspirin® C Forte jest odpowiednim lekiem do łagodzenia objawów przeziębienia i grypy oraz wspierania organizmu w zwalczaniu choroby.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ O ASPIRIN^® C FORTE »

Daj sobie szansę na szybkie wyzdrowienie

Istnieje wiele sposobów na leczenie objawów przeziębienia i grypy. Jednym z nich może być przyjmowanie  Aspirin® C.

Poprzez połączenie kwasu acetylosalicylowego i witaminy C Aspirin® C jest odpowiednim lekiem do łagodzenia objawów przeziębienia i grypy oraz wspierania organizmu w zwalczaniu choroby.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ O ASPIRIN^® C »

Zwalczaj objawy kompleksowo

Gdy do objawów przeziębienia lub grypy dołącza zatkany nos czy uczucie ucisku może to być objaw zapalenia zatok. Warto zastosować kompleksowe rozwiązanie, jakim jest połączenie kwasu acetylosalicylowego (uśmierza ból i obniża gorączkę) i pseudoefedryny (silnego środka udrażniającego nos). Połączenie takich składników znaleźć można w Aspirin® Complex Zatoki. Lek ten dostępny jest w formie granulatu do przygotowanie zimnego napoju.
Natomiast dla osób preferujących ciepłą formę napoju polecamy Aspirin® Complex Hot.

Aspirin® Complex Zatoki i Aspirin® Complex Hot mogą Ci pomóc w walce objawami przeziębienia i grypy i zapalenia zatok, abyś ponownie mógł się cieszyć każdą chwilą.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ O ASPIRIN^® COMPLEX »

Do gory